Ομιλία της Δρ. Ελένης Χατζηχρήστου στο ΓΕΛ Αφάντου
«Γενιούνται και πεθαίνουν τα αστέρια;»
Την Παρασκευή στις 11 Νοεμβρίου το ΓΕΛ Αφάντου υποδέχτηκε την αστροφυσικό Δρ. Ελένη Χατζηχρήστου. Μαθητές και εκπαιδευτικοί μαγεύτηκαν από την ομιλία της κας Χατζηχρήστου για την εξέλιξη των αστεριών.
Η Ελένη Χατζηχρήστου που έχει εργαστεί επί σειρά ετών σε μεγάλα ερευνητικά και ακαδημαϊκά ιδρύματα παγκοσμίως (Πανεπιστήμιο Yale, Ινστιτούτο Διαστημικού Τηλεσκοπίου Hubble, NASA Goddard Space Flight Center, Νότιο Ευρωπαϊκό Αστεροσκοπείο Χιλής, Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών), έχοντας ένα πλούσιο συγγραφικό έργο (περισσότερα από 80 επιστημονικά άρθρα σε διεθνή περιοδικά και συνέδρια, με περισσότερες από 2500 ετεροαναφορές), παρευρέθηκε στο ΓΕΛ Αφάντου έπειτα από πρόσκληση του σχολείου προκειμένου να πραγματοποιήσει ομιλία με θέμα:
«Γεννιούνται και πεθαίνουν τα αστέρια;»
Η ομιλία της Δρ. Χατζηχρήστου κρίθηκε απαραίτητη, καθώς το ενδιαφέρον των μαθητών του σχολείου, που για πρώτη φορά πέρυσι συμμετείχαν στον 21ο πανελλήνιο διαγωνισμό αστρονομίας, ήταν ιδιαίτερα οξυμένο.
Στην ομιλία της η Δρ. Χατζηχρήστου αναφέρθηκε στην εξελικτική πορεία των αστεριών από την αρχή της δημιουργίας τους, μέχρι τον αστρικό τους θάνατο. Αρχικά αναφέρθηκε στο κοντινότερο σε εμάς αστέρι: τον ήλιο και στην κίνηση του γύρω από το κέντρο του γαλαξία. Συνέχισε, περιγράφοντας το μηχανισμό παραγωγής ενέργειας του ήλιου και την πορεία που αυτός θα ακολουθήσει όταν τελειώσουν τα «καύσιμα» του. Συγκεκριμένα, εξήγησε ότι σε μελλοντικό στάδιο της ζωής του ο ήλιος θα γίνει ένας ερυθρός γίγαντας που θα «καταπιεί» τους πλανήτες μέχρι το Δία συμπεριλαμβανομένης και της γης, ενώ μετά με μια θεαματική έκρηξη supernova θα καταλήξει σε λευκό νάνο, απλώνοντας γύρω του ένα πλανητικό νεφέλωμα.
Στη συνέχεια, αναφέρθηκε σε αστέρια μεγαλύτερης μάζας που στο τέλος της ζωής τους καταλήγουν σε αστέρες νετρονίων ή σε εξωτικές μαύρες τρύπες και εξήγησε το θεμελιώδες για τους αστροφυσικούς διάγραμμα Hertzprung-Russell (H-R) στο οποίο κατατάσσονται οι αστέρες ανάλογα με τη λαμπρότητα τους, τη θερμοκρασία στην επιφάνεια τους και την ακτίνα τους.
Δίνοντας περισσότερες πληροφορίες για τις μαύρες τρύπες, ανέφερε ότι κάθε σώμα θα μπορούσε να μετατραπεί σε μαύρη τρύπα αν ήταν εφικτό να το συμπυκνώσουμε σε αρκετά μικρές διαστάσεις. Έτσι, εξήγησε στους μαθητές ότι η γη μας θα μπορούσε να γίνει μαύρη τρύπα αν έπαιρνε το μέγεθος της ρόγας ενός σταφυλιού, όπως και ο ήλιος μας, αν συμπυκνωνόταν σε μια σφαίρα με διάμετρο 20 Km, όσο περίπου η απόσταση Αφάντου - Ρόδος. Επίσης, προκειμένου να βοηθήσει τους μαθητές να κατανοήσουν την ένταση του βαρυτικού πεδίου της μαύρης τρύπας, ανέφερε ότι η έλξη που θα δεχόταν ένας αστροναύτης σε μια μαύρη τρύπα θα ισοδυναμούσε με την έλξη που θα ένιωθε στη γη αν είχε μάζα 1.000.000 τόνους. Εξήγησε μεταξύ των άλλων, τα ενδεχόμενα που θα μπορούσαν να συμβούν αν κάποιο διαστημόπλοιο προσέγγιζε τον ορίζοντα γεγονότων μιας μαύρης τρύπας («σπαγγετοποίηση» και εξαΰλωση) και ανέφερε ότι υπάρχουν μαύρες τρύπες διαφόρων μεγεθών. Τέλος, έκλεισε την παρουσίαση της αναφερόμενη στις πλέον εντυπωσιακές μαύρες τρύπες που βρίσκονται στο κέντρο των γαλαξιών και είναι τεραστίων διαστάσεων (δισεκατομμύρια φορές μεγαλύτερης μάζας από τη μάζα του ήλιου μας).
Η ομιλία της Δρ. Χατζηχρήστου καταχειροκροτήθηκε από μαθητές και εκπαιδευτικούς, οι οποίοι ενθουσιάστηκαν με το μαγευτικό κόσμο των αστεριών και τους γεννήθηκαν η γνήσια «απορία» και ο θαυμασμός για το απέραντο Σύμπαν και ό,τι αυτό περικλείει. Ομιλίες σαν και αυτή διευρύνουν τους ορίζοντες των μαθητών μας και πραγματώνουν το ζητούμενο της παιδείας: «σχολείο ανοιχτό στην κοινωνία και στην επιστήμη».